-
1 на-
1) фигыльләр ясый; аның мәгънәләре татар теленә түбәндәгечә тәрҗемә ителәа) "бәрелү" фигыле ярдәмендәб) "өстенә", "күп булып", "бик күп" сүзләре ярдәмендә яки төп фигыльне тәрҗемә итү юлы беләннамёрзнуть — [өстенә] кату, күп булып кату
насохнуть — [өстенә] ябышып кибү
в) "берникадәр", "күп итеп", "бик күп" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәнабрать ягод — ( берникадәр) җиләк җыю
настирать белья — ( берникадәр) кер юып кую
г) "бик яхшы", "бик әйбәт", "яхшылап", "әйбәтләп", "яхшы гына", "әйбәт кенә" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәд) "-ся" кисәкчәле фигыльләр белән килгәндә, "туйганчы" сүзе яки "...ып тую" формасы ярдәмендәнаговориться — туйганчы сөйләшү, сөйләшеп тую
наслушаться — туйганчы тыңлау, тыңлап тую
е) "акрын гына" сүзләре ярдәмендәз) фигыльнең тәмамланган төр формасын ясаганда, төп фигыль белән яисә "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә тәрҗемә ителәнапечатать — бастыру, бастырып чыгару
2) сыйфатлар ясый: бу очракта аның мәгьнәләре изафә ярдәмендә яки "...га тага (тагыла) торган", "...га элә (эленә) торган" сүзләре белән белдереләнагрудный — күкрәк...ы, күкрәккә тага торган
3) исемнәр ясыйнарукавник — җиңсә, беләксә
набалдашник — сакма, таяк чукмары, таяк башы
накрепко — нык итеп, ныклап; катгый рәвештә, кискен рәвештә
настрого — каты итеп, катгый рәвештә
насухо — коп-коры итеп, коп-коры булганчы, корытканчы
-
2 войти
сов.( во что)1) керү2) ( уместиться) сыю, сыеп бетү3) ( с чем) (обратиться) керү, мөрәҗәгать итү4) ( вникнуть) асылын аңлау, төшенү•- войти во вкус
- войти в доверие
- войти в жизнь
- войти в историю
- войти в колею
- войти в курс
- войти в положение
- войти в привычку
- войти в силу
- войти в строй -
3 наплыть
сов.1) ( на кого-что) [йөзеп барганда] бәрелү, [йөзеп килгәндә] бәрелү; барып керүнаплыть на камень — [йөзеп барганда] ташка бәрелү
2) [бик күп] агып килеп җыелу, утыру3) перен. (о туче, облаке и т. п.) каплау -
4 течь
I несов.1) агу, агып тору2) су үтү, агу; тишек булу3) перен. агу, узу, үтү, бару4) перен. агу5) перен. агу, агылу, бер-бер артлы (өзлексез) дәвам итү (сөйләү, сүз, уй турында)II ж1) су керү, су үтү, ага башлау2) ( пробоина) су агып керә торган урын, тишек -
5 нагладить
сов.1) (что, чего), разг. ( берникадәр) үтүкләү, үтүкләп кую (чыгу)2) ( что) яхшылап (әйбәтләп, бик яхшы, әйбәт итеп) үтүкләү -
6 насесть
сов.1) [бик күп] утыру, [бик күп] керү, кереп тулу2) куну, утыру3) разг. ( на кого) (навалиться) яту, басу; бөтен көчкә этү4) перен.; разг. (на кого) (с просьбами, требованиями) кысу, бәйләнү, ябышу -
7 про-
1) фигыльләргә ялганганда, аның мәгънәләре татар теленә нигездә түбәндәге чаралар ярдәмендә биреләа) "үтү", "үткәрү" дигән фигыльләр ярдәмендәпросеять — иләктән [иләп] үткәрү
б) "бетү" яки "бетерү" дигән дәрәҗә фигыльләре беләнв) "узып китү", "үтеп китү" кебек тезмә фигыльләр ярдәмендәг) "чыгу" яки "чыгару" дигән дәрәҗә фигыльләре ярдәмендәд) "керү" яки "кертү" дигән фигыль беләне) "[үтәли] тишү", "тишеп чыгару" кебек фигыльләр ярдәмендәж) "җиткерү", "чыгару" дигән дәрәҗә фигыльләре яисә "бик яхшы", "бик нык" кебек рәвешләр беләнз) "...мый калдыру" кебек фигыль формалары ярдәмендәи) "зыян күрү", "зарар күрү" дигән фигыльләр беләнк) (-ся кисәкчәсе белән килгәндә) "туйганчы" кебек хәл фигыль формасы яисә "тую" дигән фигыль ярдәмендәл) (-ся кисәкчәсе белән килгәндә) ялгыш "ташлау", "салу", "кую" кебек сүзләр белән2) исемнәргә ялганганда, түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителәа) "аз гына", "бераз" кебек рәвешләр беләнб) "яклы" дигән сүз белән -
8 пойти
сов.1) китеп бару, китү, бару2) кузгалу, кузгалып китү, китү3) йөри башлау4) чыга башлау, ага башлау5) ява башлау6) китү, бару7) кабу, эләгү8) керү, укырга керү9) үтү, үтә башлау, сатыла башлау10) бирелү, тапшырылу, җибәрелү11) китү, тотылу, кирәк булу12) килешү13) куела башлау, күрсәтелә башлау14) керү, кагылу•- пойти по дурной дороге
- пошёл вон!
- если на то пошло
- он пошёл в отца -
9 пронести
сов.1) ( кого-что) күтәреп бару (илтү), күтәреп алып бару2) (что) (неся, пройти мимо) күтәреп узу (үтү), күтәреп узып (үтеп) китү3) (что) (неся, протащить, доставить) күтәреп чыгару (кертү), алып чыгу (керү, менү)5) перен. (что) (сохранить чувство, мысль и т. п.) күңелдә саклау6) ( кого-что) (промчать) бик тиз уздыру, чаптырып уздыру (алып китү), очыртып уздыру (алып китү)8) перен.; безл. ( что) котылу, котылып калу -
10 вихрем
нареч.өермә (давыл) кебек, бик тиз -
11 метагалактика
жметагалактика (безнең Галактика да керә торган йолдызлар системасының тупланмасы, шулай ук хәзерге телескоплар аша күзәтелә торган башка бик күп санлы галактикалар) -
12 навешать
I сов.(что, чего) [күп итеп] тагу (тагып кую), элү, элеп куюII сов.(что, чего) алдан [күп итеп] үлчәп кую -
13 навинтиться
-
14 сырой
-ая; -ое1) дымлы, юеш2) чи, пешмәгән, кайнамаган3) прям.; перен. эшкәртелмәгән, чи•
См. также в других словарях:
бикәч — 1. Кияүгә бирергә сөйләшенгән, димләнгән кыз; кәләш 2. Яңа гына кияүгә барган яшь хатын. БИКӘЧ БОЗАУ (БӘРӘН) – диал. Теше бозау (бәрән). БИКӘЧКӘ КЕРҮ – Кияүнең беренче кич кыз янына килүе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
үкерү — Сузып, каты итеп кычкыру, акыру (кайбер эре хайваннар тур.). Хайваннарны кычкыру акыруына охшаш тавышлар чыгару 2. Бик каты кычкырып елау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
теләнчеләү — 1. Теләнче кебек, бөтен үзеңә кирәкне башкалардан сорап алу, теләнү; үтечкә фәләнгә бик еш керүчән булу 2. иск. Теләнү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әллә — кис. 1. Сорау җөмләләрдә сорауның катгыйлыгын йомшарту өчен кулл. ярыңнан калдыңмы әллә?. Риторик сорау җөмләләрдә сорау төшенчәсен көчәйтә әллә юри әйтәләр? 2. Сорау алмашлыклары белән килеп, билгесезлек алмашлыклары ясый; әллә кайда, әллә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җанлану — 1. Актив җанлы, тере хәлгә килү; җан керү. күч. Барлыкка килү, яшәү хокукы алу яңа тормыш шунда җанланган. Җаны бар кебек күренү 2. Нин. б. сәбәптән үсүе тоткарланып торган, сулган, шиңгән хәлдән чыгу, кинәт үсеп китү (үсемлекләр тур.) 3. Тын… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чуму — 1. Баш белән суга күмелү. Нәр. б. сыеклыкка, йомшак әйбергә бөтенләй керүен, күмелүен белдерә 2. Бату карга чума чума бардык. Төшеп китү (аска, төпкә һ. б. ш.) трактор чокырга чумды 3. Берәр йомшак нәрсә эченә кереп китү, күмелү; баштанаяк… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
иңү — 1. Югарыдан түбән таба төшү күктән алтын иңгән ди. ИҢГӘН – Күктән боерылган бер алладан иңгән хокуклар 2. Бату, баю (кояш тур.) 3. Батып керү, сеңү сазга иңеп бара иде 4. Чокырланып батып керү. Иңкү урын, сай чокыр сыман урын хасил итү. Аска таба … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йөрү — 1. Атлап урыннан урынга күчү. Атлау сәләтенә ия булу, хәрәкәт итәрлек хәлдә булу. 2. Хәрәкәттә булу, хәрәкәт итеп тору 3. Транспортта хәрәкәт итү 4. Кая да булса баргалап тору эшкә й. 5. Үтү, керү, чыгу капкадан йөреп булмый 6. Йөреш ясау… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
саф — (САФЛАНУ) (САФЛАНДЫРУ, САФЛАУ) (САФЛЫ) (САФЛЫК) – I. и. 1. Кешеләрнең һ. б. (гадәттә хәрәкәт итүче) нәрсәләрнең хәрби тәртип белән, тигез ара калдырып урнашкан рәте һәм шул рәвешле тезелеп оешкан төркеме. Хайваннарның, кошларның сафка охшаш рәте… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәңкә — 1. Яссы түгәрәк алтын яки көмеш акча 2. сөйл. Сум (I) 3. Кайбер хайваннарның, балыкларның, еланнарның тәннәрен саклый торган түгәрәк сыман юка мөгез матдә. Кайбер төр агач кәүсәләренең кабыгын яки нарат, чыршы күркәләрен тәшкил иткән вак юка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төш — I. и. 1. Йоклаганда элек үткән нәрсәләрне, вакыйгаларны, кешеләрне кабаттан күрү, кичерү халәте; йоклаганда күз алдына килә торган нәрсәләр, кичерешләр 2. күч. Тормышка ашмый торган, хыялый, чынбарлыкта булмаган нәрсә тур.. ТӨШ ЮРАУ – Төштә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге